1.พูดเปรียบเทียบหรือประชดประชัน
เช่นการที่คุณพ่อคุณแม่ใช้คำพูดในลักษณะนี้ เพราะอยากผลักดัน ให้ลูกนั้นเกิดความพยายามในการทำสิ่งต่างๆ ให้ดีขึ้น หรือเพื่อให้ลูกพัฒนาตัวเองมากขึ้น แต่รู้มั้ยว่าคำพูดเหล่านี้กลับกลายเป็นการ ทำ ร้ า ย จิตใจและทำให้เด็กรู้สึกว่าตัวเองด้อยค่า ไม่มีความสามารถ
ไม่เก่งหรือไม่ดีพอเท่ากับเด็กคนอื่น กลายเป็นเด็กที่ไม่กล้าแสดงออก ขาดความมั่นใจ และอาจทำให้เด็กมีนิสัยขี้อิจฉา สร้างความ เ ก ลี ย ด ชังให้กับคนที่เด็กโดนเอาไปเปรียบเทียบโดยไม่รู้ตัว ทำให้เด็กต่อต้านเรา
2.พูดเข้าข้างเมื่อลูกทำผิด
เช่น ลูกฉันไม่ผิ ดไหนใครว่าลูกฉัน การพูดเช่นนี้ เป็นการสร้างนิสัยเอาแต่ใจ และไม่ยอมคนให้กับเด็ก เป็นการตามใจลูกในทางที่ผิดหรือที่เรียกว่า พ่อแม่รังแกฉัน เพราะทำให้เด็กไม่รู้จักแยกแยะผิดชอบ ชั่ ว ดี และเมื่อโตขึ้นเด็กก็จะรับไม่ได้ เมื่อถูกต่อว่าหรือโดนตำหนิ
ดังนั้น ถ้าพบว่าลูกทำผิดจริง อันดับแรกเลยคุณพ่อคุณ แม่ควรสอนให้เด็กรู้จักขอโทษและยอมรับผิด ห้ามออกรับแทนลูกเด็ดขาด และชี้ให้เห็นว่าอะไรถูกหรือผิด อะไรควรทำหรือไม่ควรทำ เพราะอะไรและถ้าทำผิดแล้ว จะมีผลอย่างไรตามมา
เพื่อให้เด็กเข้าใจและปรับปรุงตัวเอง นอกจากจะสอนด้วยคำพูดแล้วคุณพ่อคุณแม่เอง ก็ต้องทำตัวเป็นแบบอย่างที่ดี ให้กับลูกๆด้วย เพราะบางอย่างก็ได้ผลมากกว่าการใช้แค่คำพูด
3.สั่งลูกไม่ให้ร้องไห้
การสั่งห้ามไม่ให้เด็กร้องไห้ โดยเฉพาะเมื่อผู้ปกครอง กำลังมีอารมณ์ด้วยแล้วจะทำให้เด็กรู้สึกกลัวมากขึ้น และไม่สามารถหยุดร้อง หรือจัดการกับอารมณ์ตัวเองได้ เพราะรู้สึกว่าคุณพ่อคุณแม่ไม่เข้าใจ ในสิ่งที่เขากำลังเป็นทุ ก ข์อยู่สิ่งที่ควรจะทำก็คือ ปล่อยให้เด็กร้องไห้
เพื่อระบายความอัดอั้นตันใจไปก่อนแล้วค่อยๆ บอกลูกให้เข้าใจว่าเวลาที่เราเ สี ยใจ เราสามารถแสดงออกมาได้ซึ่งการร้องไห้ ก็ถือเป็นการแสดงออกในรูปแบบหนึ่ง ถ้าลูกหยุดร้องและสงบแล้ว เราค่อยมาคุยกันว่าเกิดอะไรขึ้น เพื่อให้เด็กรู้ว่าคุณพ่อคุณแม่นั้น ก็เป็นห่วงและกำลังช่วยให้เขาเข้าใจ และหาวิธีจัดการกับอารมณ์ของตัวเองอยู
4.พูดเชิงบังคับเคี่ยวเข็ญ
เช่น ทำไมไม่รับผิดชอบอะไรเลยต้องพยายาม ให้มากกว่านี้สิ เทอมนี้เกรดต้องดีกว่านี้นะ การใช้คำพูดเชิงบังคับเคี่ยวเข็ญส่งผลคล้ายกับการพูดเปรียบเทียบ นั่นคือ ทำให้เด็กรู้สึกไม่มีคุณค่าไม่กล้าแสดงออ ก ทำให้เด็กรู้สึก เ ค รี ย ด และกดดันตัวเอง
จนทำให้กลายเป็นคนมองโลกในแง่ ร้ า ย ไม่ไว้ใจผู้อื่น หรือมุ่งสู่ความสำเร็จเพียงอย่างเดียว โดยไม่สนใจคนรอบข้างและยังทำให้ความสัมพันธ์ ในครอบครัวไม่ราบรื่น เพราะเด็กอาจแสดง ความก้าวร้าว รุ น แ ร ง ต่ อ ต้ า น ผู้ปกครอง
5.คำสั่งห้ามต่างๆ เช่น ไม่ หยุด อย่า
การพูดห้ามเด็กบ่อย ๆ จะทำให้เด็กขาด ความมั่นใจ ที่จะทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยตัวเองเพราะกลัวที่จะทำผิ ดหรือทำแล้วไม่ถูกใจผู้อื่น ทำให้เด็กไม่กล้าคิดและไม่กล้าทดลองทำสิ่งใหม่ๆ ซึ่งอาจจะทำให้เขาเสียโอกาสที่จะเรียนรู้ว่าตัวเองมีความสามารถด้านไหน ชอบหรือไม่ชอบทำอะไร
และทำอะไรได้ดีแต่ก็ไม่ใช่ ว่าจะพูดคำเหล่านี้ไม่ได้เลย ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ด้วย เพราะถ้าอยู่ในสถานการณ์ที่ อั น ต ร า ย หรือไม่เหมาะสมก็สามารถพูดได้ ที่สำคัญก็คือ ควรมีการอธิบายให้เด็กเข้าใจถึงเหตุผลว่า สิ่งนี้ทำไม่ได้เพราะอะไร
หรือถ้าเป็นสถานการณ์ปกติทั่วไป ก็สามารถเปลี่ยนคำพูดจากการห้ามเป็นการบอกสิ่งที่ เด็กควรทำให้ชัดเจน เช่น เดินจับมือแม่ไปด้วยกันนะคะ หนูจะได้ไม่หลงแทนคำว่าอย่าวิ่งไปไหนนะ เป็นต้น
6.ตวาดหรือพูดด้วยอารมณ์เมื่อโมโหหรือขาดสติ
การพูดโดยใช้อารมณ์ เวลาที่โมโห หรือขาดสติ อาจทำให้เด็กจดจำและนำไปลอกเลียนแบบได้ เพราะเด็กจะซึมซับและคิดว่าการพูดไม่ดีเป็นสิ่งที่สามารถทำได้ดังนั้นเวลาที่คุณพ่อคุณแม่โมโห
หรืออารมณ์ไม่ดี ซึ่งเป็นเรื่องธรรมดา ที่เกิดขึ้นได้ให้ลองหลับตา แล้วหายใจช้า ๆ พยายามทำจิตใจให้สงบและตั้งสติก่อน แล้วค่อยพูดกับลูก พยายามพูดคุย หรืออธิบายด้วยเหตุผล
7.คำพูดขู่
เช่น เดี๋ยวจะเอาไปทิ้ง อย่าทำแบบนี้ เดี๋ยวตำรวจมา จั บ หรือผีมาหลอกนะการขู่ที่มีเงื่อนไขของการไม่ได้รับความรักหรือการถูกทิ้ง จะทำให้เด็กขาดความมั่นใจในตัวเอง เพราะไม่แน่ใจว่าเป็นที่รักของครอบครัวหรือไม่
และทำให้เด็กเกิดความ ห ว า ด ร ะ แ ว ง กลายเป็นคนขี้กลัว นอกจากนี้ยังเป็นการสร้างความเข้าใจผิด ให้กับเด็กอีกด้วยว่าการได้มา ซึ่งความรักจะต้องมีเงื่อนไขเข้ามาเกี่ยวข้อง ซึ่งอาจนำไปสู่การสูญเสีย ความนับถือในตัวเองและผู้อื่นได้
8.ใช้คำพูดล้อเลียนหรือ เลียนแบบคำที่เด็กพูดไม่ชัด
บางครั้งผู้ใหญ่ก็ไม่ได้คิดว่า คำบางคำเป็นการล้อเลียนเด็ก เพราะคิดว่าพูดกันเล่นๆสนุกๆ และมองว่าเด็กยังเล็กคงไม่เข้าใจอะไรมาก แต่เมื่อเด็กโตขึ้น มีสังคมที่กว้างขึ้นคำพูดเหล่านั้น จะทำให้เด็กรู้สึกอายไม่มั่นใจในตัวเอง เพราะหวาดกลัวที่จะโดนล้อเลียนจากครอบครัวและผู้อื่น
ทำให้เด็กไม่ชอบในสิ่งที่ตัวเองเป็น จนอาจกลายเป็นปมในใจ ของเด็กได้ คุณพ่อคุณแม่จึงควรพยายามพูด ให้เด็กเห็นข้อดีของตัวเอง ภูมิใจในสิ่งที่ตัวเองมี หรือเป็นชี้ให้เห็นว่า แต่ละคนมีความแต กต่างกัน และไม่จำเป็นต้องยึดติดกับรูปลักษณ์ภายนอกเสมอไป
ขอขอบคุณ s a m i t i v e j h o s p i t a l s . c o m
